واکاوی رویکردهای متن‌محور در نقد و تحلیل آثار هنری، با تأکید بر نقد نشانه‌شناسانه، به همراه مطالعۀ موردی سه اثر تجسمی با موضوعات موسیقایی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دکترای پژوهش هنر، دانشکدگان هنرهای زیبا، دانشگاه تهران، تهران، ایران

10.22083/ssa.2023.418769.1019

چکیده

این پژوهش در گام نخست انواع نقد آثار هنری با رویکرد متن‌محور یا اثرمحور را با تأکید بر نقد نشانه‌شناسانه، معرفی و ویژگی‌های آن‌ها را بررسی می‌کند. رویکرد مذکور، شامل انواعی از نقد است که عمدتاً در قرن بیستم رایج و گسترده شده‌اند. مطرح‌ترین شیوه‌های نقد متن‌محور بنابر ترتیب تاریخی، شکل‌گرایی (فرمالیسم)، شمایل‌شناسی، ساختارگرایی، پساساختارگرایی و بینامتنیت هستند. این تحقیق برای پاسخ به این پرسش که «جامع‌ترین شکل نقد متن‌محور باید مشتمل بر چه رئوس و سرفصل‌هایی باشد؟»، پس از مرور ادبیات و تحلیل روش‌های مذکور نقد با رویکردی انتقادی، با کنار هم قراردادن اجتماع همۀ روش‌های پیشین در نقد متن‌محور، یعنی جمع همۀ ابعاد غیرتکراری قابل بررسی در متن در روش‌های موجود با روش تحقیق تطبیقی در قالب استدلال قیاسی، رهیافت این تحقیق ارتباط پیوستاری معناداری است که بین انواع شیوه‌های نقد متن‌محور پدید می‌آید و درنهایت الگویی جامع به عنوان یک روش‌شناسی پیشنهادی برای اجرای نقد متن‌محور با تأکید بر نقد نشانه‌شناسانه ارائه می‌دهد. در گام دوم مقاله، بر اساس الگوی پیشنهادی، سه اثر تجسمی به عنوان مطالعۀ موردی، مشتمل بر دو نقاشی و یک عکس، همگی با موضوعات موسیقایی، بر اساس الگوی پیشنهادی تحلیل و نقد شده‌اند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Analyzing Text-Based Approaches in the Criticism and Analysis of Artworks, with an Emphasis on Semiotic Criticism, a Case Study of Three Visual Artworks with Musical Themes

نویسنده [English]

  • Sepehr Seraji
PhD of Art Research, Department of Higher Art Studies, College of Fine Arts, University of Tehran, Tehran, Iran.
چکیده [English]

In the first step, this research examines the types of criticism of works of art with a text-oriented or work-oriented approach, with an emphasis on semiotic criticism, their introduction and characteristics. The mentioned approach includes types of criticism that have become popular and widespread mainly in the 20th century. The most prominent methods of text-based criticism according to historical order are formalism, iconography, structuralism, poststructuralism, and intertextuality. To answer the question that "the most comprehensive form of text-based criticism should include what headings and headings?" After the analysis of criticism methods, by putting together the community of all previous methods in text-based criticism, i.e. the sum of all non-repetitive dimensions that can be examined in the text in the existing methods with the comparative research method in the form of comparative reasoning, a meaningful connection between the types of text-based criticism methods emerges and finally Provides a comprehensive model as a proposed methodology for writing text-based criticism with an emphasis on semiotic criticism. In the second step of the article, based on the proposed model, three visual works as a case study, consisting of two paintings and one photograph, all with musical themes, have been analyzed and criticized based on the proposed model.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Art Criticism
  • Text-Based Criticism
  • Formalism
  • Structuralism
  • Semiotics
منابع
احمدی، بابک (1372). ساختار و تأویل متن. چاپ دوم، تهران: نشر مرکز.
آدامز، لوری (1388). روش‌شناسی هنر. مترجم: علی معصومی. تهران: نشر نظر.
اکو، اومبرتو (1389). نشانهشناسی. مترجم: پیروز ایزدی. چاپ دوم، تهران: نشر ثالث.
بارت، رولان (1370). عناصر نشانهشناسی. مترجم: مجید محمدی. تهران: الهدی.
پاکباز، رویین (1385). دایرةالمعارف هنر. چاپ پنجم، تهران: نشر فرهنگ معاصر.
سجودی، فرزان (1390). نشانه‌شناسی کاربردی. چاپ دوم، تهران: نشر علم.
فاطمی، ساسان (1390). درسنامه تاریخ موسیقی غرب. ]آرشیو شخصی[.
فرهنگستان زبان و ادب فارسی (1394). هزار واژه هنر (1). چاپ اول، تهران: فرهنگستان زبان و ادب فارسی.
گاردنر، هلن (1381). هنر در گذر زمان. مترجم: محمدتقی فرامرزی. چاپ پنجم، تهران: انتشارات آگاه، انتشارات نگاه.
ﻧﺎﻣﻮرﻣﻄلق، ﺑﻬﻤﻦ (1386). «ترامتنیت، مطالعه روابط یک متن با دیگر متن‌ها»، ﭘﮋوﻫﺸـﻨﺎﻣﻪ ﻋﻠﻮم اﻧﺴـانی، 56، 83-98.
ﻧﺎﻣﻮرﻣﻄلق، ﺑﻬﻤﻦ (1390). درآمدی بر بینامتیت: نظریه ها و کاربردها. تهران: نشر سخن.
Bell, Clive (2015)[1914]. Art, Create Space Independent Publishing Platform. ISBN 9781514244715
Baridon, Laurent (2006), “Jean-Pierre Dantan, le aricaturist de la statuomanie”, Ridiculosa: Caricature et sculpture, Université de Bretagne Occidentale (13): 127–143, archived from the original on 6 February 2010, retrieved 8 August 2010.
Barthes, Roland (1957)[1991], Mythologies, trans. Annette Lavers, The Noonday press, New York.
Bensmaia, Réda Post-structuralism, article published in Kritzman, Lawrence (ed.) The Columbia History of Twentieth-Century French Thought, Columbia University Press, 2005, pp.92-93
Derrida, Jacques (1987) The Truth in painting, trans. Geoff Bennington and Ian McLeod, Chicago and London.
Elad, Ami (1999), Modern Palestinian literature and culture. London, Rotledge.
Schoenfeld, Myron R. (January 2, 1978). “Nicolo Paganini – Musical Magician and Marfan Mutant?” The Journal of the American Medical Association. 239 (1): 40–42. Doi:10.1001/jama.239.1.40. PMID 336919.
منابع اینترنتی
موزه هنرهای زیبای بوستون، «صفحه اختصاصی پرتره پابلو کازالس» تاریخ بازدید  1 اسفند 1396.
سایت شخصی یوسف کارش، تصویر پرترۀ پابلو کازالس،  تاریخ بازدید  1 اسفند 1396.
سایت یوتوب، سخنرانی «من یک کاتالان هستم» تاریخ بازدید  1 اسفند 1396.
 سایت موزۀ متروپولیتن (1830). تصویر پرترۀ پاگانینی اثر ژان آگوست دومینیک  انگر، تاریخ بازدید 27 مهر 1402.
سایت مجموعه موزه‌های پاریس، تصویر مجسمۀ پاگانینی اثر دانتن، تاریخ بازدید 27 مهر 1402.
سایت مجموعۀ فیلیپس، تصویر پاگانینی اثر اوژن دلاکروا، تاریخ بازدید 27 مهر 1402.
سایت ویکی‌آرت، تصویر پرترۀ پیِر بایو اثر ژان آگوست دومینیک انگر، تاریخ بازدید 27 مهر 1402.
سایت ویکی‌آرت، تصویر فردریک شوپن، اثر اوژن دلاکروا، تاریخ بازدید 27 مهر 1402.
سایت آرتسی، تصویر نقاشی «متحیر بر فراز دریای مه»، تاریخ بازدید 27 مهر 1402.
سایت پینترست، تصویر حنظله اثر ناجی العلی، تاریخ بازدید 27 مهر 1402.