سینمای زیست‌محیطی و مسئله آب در ایران؛ چارچوب‌بندی پیام‌های زیست‌محیطی در مستند مادرکشی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه علوم ارتباطات اجتماعی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه تهران، تهران، ایران. farzadgholami@ut.ac.ir

10.22083/ssa.2023.367670.1002

چکیده

با توجه به مواجهه ­ای که سینمای مستند ایران با مسایل زیست‌محیطی داشته است، در این پژوهش به نحوه چارچوب‌بندی مسئله آب ایران در مستند مادرکشی پرداخته‌ایم. سؤال اصلی پژوهش این است که مستند مادرکشی چگونه با مسئله زیست ­محیطی آب مواجه شده و آن را به چه شیوه­ هایی چارچوب‌بندی کرده است؟ چارچوب‌بندی می ­تواند نحوه مواجهه با مسئله آب را در سه سطح (تشخیص، تجویز و انگیزش) تشریح نماید. برای پاسخ به سؤال پژوهش، این مستند با استفاده از دو روش تحلیل محتوای کیفی و تحلیل رتوریک مطالعه شد. یافته‌ها حکایت از آن دارد که توسعه پایدار مهمترین چارچوبی است که این مستند برای فهم مسئله آب انتخاب کرده است. به‌عبارتی مستند مادرکشی چارچوب‌های تشخیصی و تجویزی خود را بر مبنای توسعه پایدار تنظیم کرده است. این امر، در انتخاب چارچوب­ های انگیزشی نیز مؤثر بوده است؛ به‌همین دلیل «اعتبار منبع» که بیانگر توصیه متخصصان است، به‌عنوان چارچوب انگیزشی انتخاب شده است. همچنین این مستند در کنار توسعه پایدار از چارچوب‌های اقتصاد سیاسی آب، عدالت زیست‌محیطی و امنیت زیست‌محیطی نیز استفاده کرده است. در چارچوب انگیزشی نیز علاوه بر «اعتبار منبع» از راهبردهای «ترس»، «حل مسئله»، «قیاس» و «نگرش جمعی» استفاده شده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Environmental Cinema and the Water Issue in Iran: Framing Analysis of the Environmental Messages of the Documentary Matricide

نویسنده [English]

  • Farzad gholami
Assistant Professor of Communication Studies, Department of Social Communication Sciences, Faculty of Social Sciences, University of Tehran, Tehran, Iran
چکیده [English]

Considering the confrontation of Iranian documentary cinema with environmental issues, in the present paper framing of Iran's water issue in the documentary Matricide is investigated. The research question is posed in the following way: How did the documentary Matricide deal with the environmental issue of water and in what ways did it frame it? Through framing, it is possible to explain how to face the water issue in three levels (diagnosis, prescription and motivation). To answer the research question, this documentary was studied using two methods of qualitative content analysis and rhetorical analysis. The findings indicate that the most important framework used in this documentary to explain the water issue in a comprehensible way is the framework of sustainable development. In other words, in this documentary, diagnostic-prescriptive frameworks are based on sustainable development, which has also been effective in choosing motivational frameworks. Therefore, "source credibility", which represents the recommendation of experts, was chosen as a motivational framework. However, in this documentary, in addition to the framework of sustainable development, the frameworks of political economy of water, environmental justice and environmental security are also used and in the motivational framework, along with source credibility, the strategies of "fear", "problem solving", "comparison" and "collective attitude" are used.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Keywords: Environmental Cinema
  • Environmental Communication
  • Water Issue
  • Framing
  • Matricide Documentary

مراجع

آروین، آلن (1393). جامعه‌شناسی و محیط زیست، ترجمة صادق صالحی، بابلسر: دانشگاه مازندران.
آسابرگر، آرتور (1388). روش‌های پژوهش در رسانه‌ها، ترجمة محمد حافظی، تهران: دفتر مطالعات و برنامه‌ریزی رسانه‌ها.
بوزان، باری (1387). مردم، دولت‌ها و هراس، ترجمة پژوهشکده مطالعات راهبردی، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
دادگر، یدالله (1397). «اقتصاد سیاسی: ابزاری قدرتمند برای تحلیل و سیاست‌گذاری در عرصه­های گوناگون قرن بیست‌ویکم»، بررسی مسایل اقتصادی ایران، دوره 5، شماره پیاپی 9: 70-47.
رز، ژیلیان (1393). روش و روش‌شناسی تحلیل تصویر، ترجمة سیدجمال‌الدین اکبرزاده‌جهرمی، تهران: پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات و مرکز آموزش و سنجش افکار صداوسیما.
ساتن، فیلیپ‌دبلیو (1393). درآمدی بر جامعه‌شناسی محیط زیست، ترجمة صادق صالحی، تهران: سمت.
کهیل، کایکل (1393). محیط زیست و سیاست اجتماعی، ترجمة حسین حاتمی‌نژاد و سهراب امیریان، تهران: دانشگاه تهران.
لیندلاف، تامس و برایان تیلور (1388). روش‌های پژوهش کیفی در علوم ارتباطات، ترجمة عبدالله گیویان، تهران: همشهری.
ملک‌زاهدی، عطیه (1396). خوانش مخاطبان از مستندهای بحران آب: مطالعة موردی مستند مادرکشی، پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد، رشتة علوم ارتباطات اجتماعی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه تهران.
مصلی‌نژاد، عباس (1387). «بررسی جنبه‌های مختلف امنیت زیست‌محیطی با رویکرد مکتب انتقادی»، محیط‌شناسی، سال 34، شماره پیاپی 46: 148-139.
میسرا، آر، پی (1365). «مشارکت مردمی»، نشریه جهاد، سال 6، شماره پیاپی 89: 5-2.
هدایتی‌آق‌مشهدی، امیر؛ حمیدرضا جعفری؛ ناصر مهردادی؛ فهمی هدایت؛ پروین فرشچی، و سمانه زاهدی (1394). «آمایش سرزمین و مدیریت منابع آب: آمایش منابع به‌جای فعالیت­ها؛ مطالعة موردی حوضة آب‌ریز خزر»، علوم و تکنولوژی محیط زیست، 17 (3): 86-64.
هینز، جفری (1390). مطالعات توسعه، ترجمة رضا شیرزادی و جواد قبادی، تهران: آگه.
Benford, R. D., and D. A. Snow (2000). “Framing processes and social movements: An overview and assessment”, Annual review of sociology, 26 (1): 611-639.
Brown, C. (2013). “Media Framing of the 2009-2010”, United States Health Care Reform Debate.
Diedring, K. (2008). “Framing environmental messages: Examining audience response to humor, shock, and emotional treatments”, USF Graduate Theses and Dissertations, University of South FloridaUniversity of South Florida.
Entman, R. M. (1993). “Framing: Toward clarification of a fractured paradigm”, Journal of communication, 43 (4): 51-58.
Hansen, A. (2011). “Communication, media and environment: Towards reconnecting research on the production, content and social implications of environmental communication”, International Communication Gazette, 73 (1-2): 7-25.
 Hughes, H. (2014). Green Documentary: Environmental Documentary in the Twenty-First Century. Intellect Books.
Ingram, D. (2013). “The aesthetics and ethics of eco-film criticism”, In Ecocinema theory and practice, 43-61.
Jasper, S. (2016). “Framing of children in news stories about US immigration from Latin America”, Elon Journal of Undergraduate Research in Communications, 7 (2): 68-77.
Kuypers, J. A. (2002). Press bias and politics: How the media frame controversial issues, Greenwood Publishing Group.
Lakoff, G. (2010). “Why it matters how we frame the environment”, Environmental communication, 4 (1): 70-81.
Neimanis, A.; H. Castleden and D. Rainham (2012). “Examining the place of ecological integrity in environmental justice: A systematic review”, Local Environment, 17 (3): 349-367.
Nisbet, M. C. and T. P. Newman (2015). “Framing, the media, and environmental communication”, In The Routledge handbook of environment and communication. Routledge. 325-338.
Norris, P. (1995). “The restless searchlight: Network news framing of the post‐Cold War world”, Political Communication, 12 (4): 357-370.
Schäfer, M. S.; S. O'Neill; M. Nisbet; S. Ho; E. Markowitz and J. Thaker (2017). “Frame analysis in climate change communication: approaches for assessing journalists’ minds”, online communication and media portrayals.
Tang, M. and N. Huhe (2014). “Alternative framing: The effect of the Internet on political support in authoritarian China”, International Political Science Review, 35 (5): 559-576.
Young, Debra; Samantha Teixeira and Helen Hartnett (2015). “Social Action Meets Social Media: Environmental Justice in West Virginia”, Contemporary Rural Social Work, 7 (1): 1-11.
Zillmann, D., Chen, L., Knobloch, S., and Callison, C. (2004). “Effects of lead framing on selective exposure to Internet news reports”, Communication research, 31 (1): 58-81.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار